Quê Hương Xưa

Viết từ Saigon: Nền giáo dục sẽ đi về đâu?

Phải nói các thầy rất lắm tṛ.

Lẽ ra sách giáo khoa là thứ căn bản, mang tính nền tảng của một hệ thống giáo dục. Nhưng mà nay th́ nó loạn cào cào cả lên, khiến cho cả học sinh, phụ huynh và giáo viên đều khổ sở.

Việc mỗi năm ra một bộ mới là một tṛ làm tiền thô thiển. Sách của anh, chị để lại, em út trong nhà không thể dùng. Dưới chiêu tṛ “đổi mới giáo dục”, người ta cứ bắt dân è cổ ra mua mỗi năm một bộ hoàn toàn mới. Họ c̣n bán kiểu “bia kèm lạc”. Mua là phải trọn bộ, lẻ không bán. Dù trong đó có những cuốn không cần dùng đến.

Đối với những bộ sách giáo khoa có nội dung ổn định như trước kia, giáo viên gần như thuộc nằm ḷng v́ năm nào cũng đem ra dạy. Bây giờ sách mới ra ḷ, thầy cô cũng tiếp cận từ đầu như học sinh. Mà thầy cô chưa chắc đă nhanh nhạy như bọn trẻ, lắm cái cũng ú ớ. Thế th́ họ dạy kiểu ǵ? Phải chăng mỗi tiết học là một cuộc ḍ dẫm cố cùng nhau nhồi nhét ba thứ nhăng cuội do tụi năo phẳng ngồi pḥng máy lạnh biên soạn ra?

Ngoài gánh nặng sách vở, văn pḥng phẩm linh tinh, phụ huynh c̣n đối diện với hàng loạt dạng phí do các nhà trường bày ra. Trong đó, chi phí cơ sở vật chất là một tṛ đă rất xưa cũ nhưng vẫn luôn hiệu nghiệm. Hạ tầng ngành giáo dục, y tế và giao thông là những thứ mang lại lư do thuyết phục nhất để một chính phủ đứng ra thu thuế. Thế mà nhà nước đầu tư cứ đầu tư, chi phí dân vẫn đóng liên tù t́.

Năm nay chuyện giáo viên bỏ việc trở thành đề tài thời sự. Theo báo chí th́ nó đă trở thành “làn sóng”. Thiếu giáo viên đứng lớp được cho là đă vào t́nh trạng “trầm trọng”. Nếu xác định giáo dục là “quốc sách hàng đầu”, tại sao người ta lại trả thu nhập quá bèo bọt cho thầy cô giáo? Nếu là “quốc sách hàng đầu” th́ làm sao giáo viên lại đầu hàng trước mức lương “cơ bản”? Suốt một ngày cô tṛ vật lộn trên lớp học đă mệt nhoài rồi, cuối ngày lại c̣n phải kéo nhau tới chỗ “học thêm” để tăng thu nhập cho cô!

Sẽ không có nhiều hy vọng vào chất lượng, tŕnh độ giáo viên, khi mà thu nhập của họ suốt cả năm chỉ bằng cậu thanh niên mặc quần đùi đi đá bóng một tháng. Cuộc sống nhiều áp lực quá khiến họ cũng thường xuyên nổi cáu. Bạo lực học đường không chỉ là việc học sinh tẩn nhau mà c̣n ở cách ứng xử của người dạy trước học tṛ của ḿnh. Bất cứ những ai qua tuổi học tṛ đều ám ảnh với những cây thước của người đứng lớp. Nó vừa là giáo cụ, vừa là vũ khí trấn áp, sẵn sàn đe dọa bọn nhỏ để giữ trật tự lớp học.

Nh́n vào bức tranh tổng thể th́ vẫn chưa t́m thấy lối ra nào cho ngành giáo dục hiện tại. Nó là một mớ loạn x́ ngầu. Nó quá lộn xộn để mà có thể thu xếp cho ngon lành trong ngày một ngày hai.

Tệ hơn nữa, là qua một chặng dài với bao vất vả, cực nhọc, tốn kém như thế, mà cái chứng nhận đầu ra lại chả mang đến bất kỳ một sự tin tưởng nào. Ra trường đi làm kể như mới bắt đầu học hành. Bảng điểm vô nghĩa, bằng cấp vô nghĩa. Chúng chẳng thể chứng thực năng lực trước nhà tuyển dụng.

Mỗi ngày đến trường để mà làm ǵ th́ tôi cũng không biết nữa. Đám đông cứ đi, cứ đi, cứ đi… Tôi không biết là họ đi đâu. Mà chính họ có lẽ cũng chả biết ḿnh đang đi đâu!

Đoàn Quư Lâm