Quê Hương Xưa

Ăn cây nào, rào cây ấy

Đi với bụt mặc áo cà sa
Đi với ma mặc áo giấy

Ta về ta tắm ao ta
Dù trong dù đục ao nhà vẫn hơn

(Cont.)

Cây cầu trong ca dao - tục ngữ Miền Nam

Quê hương Miền Nam sông ng̣i chằng chịt, văn hóa sông nước in đậm vào tư duy và sản phẩm nghệ thuật của người b́nh dân. Chiếc cầu là h́nh ảnh thân thuộc, gần gũi trong đời sống sinh hoạt, lao động, t́nh cảm. Nó bắc qua con mương, cái lạch, ḍng sông, nối liền đôi bờ, thành nơi gặp gỡ, ḥ hẹn, đón đưa. Bên cạnh chiếc cầu b́nh thường đó c̣n có chiếc cầu trừu tượng nối những tấm ḷng, những trái tim.

Phải chi lấy được vợ vườn
Tập đi cầu khỉ thêm đường dọc ngang.

Em đi lên xuống cầu dừa
Lấy ai có chửa đổ thừa cho anh.

Ví dầu cầu ván đóng đinh
Cầu tre lắc lẻo gập ghềnh khó đi
Khó đi mẹ dắt con đi
Con đi trường học mẹ đi trường đời.

Khó đi bậu vẫn cứ đi
Mượn ly uống rượu, mượn đờn đánh chơi.

Cô kia bới tóc đuôi gà
Nắm đuôi cô lại hỏi nhà cô đâu?
Nhà tôi ở giữa đám dâu
Phía trên đám đậu, đầu cầu ngó qua

Ngó qua thấy bắp trổ cờ
Thấy dưa trổ nụ, thấy cà trổ bông.

Cầu tre lắc lẻo anh thắt thẻo ruột gan
Sợ em đi chửa quen đàng
Rủi em có mạnh hệ, lỡ làng duyên anh.

Gỗ trắc đem lát ván cầu
Yên sào đem nấu với đầu tôm khô.

Bằng lăng chặt khúc bắc cầu
Đặng anh qua lại giải sầu cho em.

Xa nhau anh muốn lại gần
Cầu không tay vịn, anh lần anh qua.

Bước xuống cầu, cầu oằn, cầu oại
Bước xuống tàu, tàu chạy, tàu nghiêng
Em thương anh bóp bụng đừng phiền
Đợi anh về xứ kiếm tiền cưới em.

Cầu nào cao bằng cầu danh vọng
Nghĩa nào trọng bằng nghĩa tao khang.

Anh đi qua cầu sắt
Anh nắm tay em thật chắc, miệng hỏi gắt chung t́nh
Bướm xa bông tại nhụy, anh xa ḿnh tại ai?

Thương thương, nhớ nhớ, sầu sầu
Một ngày ba bận ra cầu đứng trông
Thấy người nam, bắc, tây, đông
Thấy người thiên hạ mà không thấy chàng.

Anh về xẻ ván cho dày
Bắc cầu sông Cái cho thầy mẹ sang
Thầy mẹ sang em cũng theo sang
Đ̣ dọc quan cấm, đ̣ ngang không chèo.

Cầu cao ván yếu gió rung
Em không đi được cậy cùng có anh.

Thương chàng vô lượng, vô cân
Cầu không tay vịn cũng lần mà qua.


Sông cách sông, thủy cách thủy
Em xe sợi chỉ, em bắc cây cầu
Để cho anh sang mà giảm mối sầu tương tư.

Gái Cầu Bông như rồng như phụng
Trai Bến Lức mặt mụn thấy ghê
Em ơi đừng có nói mê
Có ngày rồng phụng cũng về với anh.


Cầu Cái Răng nước băng băng chảy
Dạ anh thương người em gái chèo xuồng
Anh ơi nếu thật ḷng thương
Cậy mai dong tới tỏ tường với má ba.

Cầu cao ván yếu, con ngựa nhỏ xíu, nó chạy tứ linh
Em đi đâu tăm tối một ḿnh
Hay là em có tư t́nh với ai?

Bên này sông em bắc cầu mười hai tấm ván
Bên kia sông em lập cái quán hai tầng
Ba nơi đi nói, không ưng
Bán buôn nuôi mẹ, cầm chừng đợi anh.

Bước lên cầu ván mỏng, miếng ván cong ṿng
thấy em mê cờ bạc, trong ḷng hết thương.

Muốn sang th́ bắt cầu kiều
Muốn con hay chữ, th́ yêu lấy thầy.

Cầu nào cao bằng cầu Cái Cối
Gái nào giỏi bằng gái Bến Tre.

Sông sâu biết bắc mấy cầu
Thân em là gái biết hầu mấy nơi.

Biết rằng đâu đă hơn đâu
Cầu tre vững nhịp hơn cầu thượng gia
Bắc thang lên thử hỏi ông trăng già
Phải rằng phận gái hạt mưa sa giữa trời?

Mồng tơi bắc chả nên cầu
Chàng về xẻ gỗ bắc cầu em sang
Chỉ xanh, chỉ đỏ, chỉ vàng
Một trăm thứ chỉ bắc ngang đầu cầu

Nào em đă có chồng đâu
Mà chàng đón trước rào sau làm ǵ?

Ở gần sao chẳng sang chơi
Để em hái ngọn mồng tơi bắc cầu
Bắc cầu anh chẳng đi cầu
Để tốn công thợ để sầu ḷng em.

Tiếng ai tha thiết bên cầu
Có phải nhân ngăi ăn trầu th́ sang?

Cầu ao ván yếu gập ghềnh
Chân lần tay dắt chung t́nh đi qua.

Chiều chiều vịt lội mênh mông
Cầu trôi ván nổi ai bồng em qua.

T́m em chẳng thấy em đâu
Lội sông chẳng tới, qua cầu lại xa
Bây giờ trông thấy em ra
Lội sông cũng được, cầu xa lại gần.

Bao giờ sông hẹp bằng ao
Bắc cầu chiếc đũa qua trao lời nguyền.

Chừng nào cầu sắt găy hai
Sông Sài G̣n lấp cạn anh sai lời nguyền.

Dầu mà nước ngập bờ sông
Cầu trôi nhịp giữa, tôi cũng không bỏ nàng.
Em thương nhớ ai ngơ ngẩn bên đầu cầu
Lược thưa biếng chải, gương tàu biếng soi.

Qua cầu ngả nón trông cầu
Cầu bao nhiêu nhịp dạ sầu bấy nhiêu.

Xin anh hăy cứ an tâm
Trước sau rồi cũng bắt cầu đẹp duyên.

V́ tằm em phải chạy dâu
V́ chồng em phải qua cầu đắng cay.

Qua cầu một trăm cái nhịp
Em không theo kịp kêu bớ hỡi chàng
Cái điệu tào khang sao chàng vội dứt
Đêm nằm nghỉ tức, giọt lệ tuôn rơi

Nhón chân lên kêu: Bớ hỡi trời!
Ai bày mưu cho bạn, bạn dứt nơi ân t́nh.

Ai ngờ anh lại phỉnh ḿnh
Qua cầu rút ván để ḿnh bơ vơ.
Qua cầu lột ván tháo đinh
Người thương ở bạc với ḿnh không hay.

Cây khô chết đứng chẳng xứng duyên đầu
Mưa giông anh không sợ, mà sợ cây cầu bắc ngang.

Không đi th́ nhớ th́ thương
Đi th́ lại mắc cái mương, cái cầu
Không đi th́ nhớ th́ sầu
Đi th́ lại mắc cái cầu, cái mương.

Nào khi gánh nặng anh chờ
Qua cầu anh đỡ bây giờ quên anh!

Ba má em tham ruộng đầu cầu
Tham nhà con một, tham trâu đầy chuồng.

Cầu Ô Thước trăm năm giữ vẹn,
Sông Ngân hà măi măi không phai
Sợ em ham chốn tiền tài
Dứt đường nhân nghĩa lâu dài bỏ anh.

(Sưu tầm)