Quê Hương Xưa

“Sự ǵ Thiên Chúa đă phối hợp,
loài người không được phân ly”

(Mt 19, 3-12)

3 Có mấy người Pha-ri-sêu đến gần Đức Giê-su để thử Người. Họ nói: “Thưa Thầy, có được phép rẫy vợ ḿnh v́ bất cứ lư do nào không? “4 Người đáp: “Các ông không đọc thấy điều này sao: “Thuở ban đầu, Đấng Tạo Hoá đă làm ra con người có nam có nữ”,5 và Người đă phán: “V́ thế, người ta sẽ ĺa cha mẹ mà gắn bó với vợ ḿnh, và cả hai sẽ thành một xương một thịt.”6 Như vậy, họ không c̣n là hai, nhưng chỉ là một xương một thịt. Vậy, sự ǵ Thiên Chúa đă phối hợp, loài người không được phân ly.”

7 Họ thưa với Người: “Thế sao ông Mô-sê lại truyền dạy cấp giấy ly dị mà rẫy vợ? “8 Người bảo họ: “V́ các ông ḷng chai dạ đá, nên ông Mô-sê đă cho phép các ông rẫy vợ, chứ thuở ban đầu, không có thế đâu.9 Tôi nói cho các ông biết: Ngoại trừ trường hợp hôn nhân bất hợp pháp, ai rẫy vợ mà cưới vợ khác là phạm tội ngoại t́nh.”

10 Các môn đệ thưa Người: “Nếu làm chồng mà phải như thế đối với vợ, th́ thà đừng lấy vợ c̣n hơn.”11 Nhưng Người nói với các ông: “Không phải ai cũng hiểu được câu nói ấy, nhưng chỉ những ai được Thiên Chúa cho hiểu mới hiểu.12 Quả vậy, có những người không kết hôn v́ từ khi lọt ḷng mẹ, họ đă không có khả năng; có những người không thể kết hôn v́ bị người ta hoạn; lại có những người tự ư không kết hôn v́ Nước Trời. Ai hiểu được th́ hiểu.”

Sự Dữ và Lề Luật

Quả thật, có điều luật, được viết trong sách Đệ Nhị Luật, đ̣i buộc phải làm giấy li hôn, trong trường hợp li dị (x. Đnl 24, 1). Đặt vào bối cảnh lịch sử, thực ra, đó là một luật tiến bộ, đặc biệt theo hướng tôn trọng người phụ nữ: thay v́ đuổi vợ bừa băi, th́ người chồng phải viết chứng thư, trao tận tay để nàng có thể làm lại cuộc đời. Nhưng Đức Giêsu, một cách thật bất ngờ, mặc khải cho người nghe thực trạng mà từ đó luật được ban hành, thực trạng mà Đức Giêsu gọi là “ḷng chai dạ đá” của con người. Luật được ban, điều này có nghĩa là “cái xấu”, sự dữ đă có mặt. Chẳng hạn luật cấm giết người, điều này có nghĩa là người ta đă giết người trong thực tế! Điều này đúng cho mọi Lề luật, xưa cũng như nay, đời cũng như đạo.

Như thế, Lề Luật chỉ giới hạn và ngăn cản, như cái đê chắn sóng nước hung dữ, chứ không thể giải quyết tận căn sự dữ có trong ḷng con người, gây tai hại cho đời sống con người, trong đó có đời sống hôn nhân và gia đ́nh; hơn nữa, trong thực tế, chính khi nại đến Luật, để biết được phép hay không được phép, th́ giao ước, t́nh yêu, ḷng trung thành, tương quan hiệp nhất đang bị tổn thương và có nguy cơ rạn nứt và đổ vỡ. Khi nói đến Luật, th́ sự dữ đă có đó rồi, tương tự như khi người ta thiết lập luật li dị hay nói đến luật li dị. Điều lạ lùng là khi có lề luật, cái xấu không bớt, nhưng lại càng sinh sôi (x. Rm 7, 7-13), như chúng ta thấy hiện nay trong mọi lĩnh vực, bởi v́ tương quan t́nh yêu, t́nh bạn, t́nh đồng bào và đồng loại đă bị đỗ vỡ (hay nghiêm trọng hơn, không được xây dựng từ khởi đầu) ngay trong ḷng con người.

Các tôn giáo đều dạy người ta tha thứ cho người làm hại ḿnh.
Trong cuốn Đạo Đức Kinh, Lăo Tử dạy: “Dĩ đức báo oán.”
Phật giáo cũng đề cao ḷng khoan dung để được thanh thản.
Qua dụ ngôn trên đây, Đức Kitô dạy ta phải tha thứ.
Hơn nữa, Ngài c̣n cho biết tại sao ta phải tha thứ cho anh em.
Không phải chỉ để oán tiêu tan hay buông bỏ phiền năo,
nhưng đơn giản là v́ có một tương quan bộ ba gắn bó chặt chẽ
giữa Thiên Chúa, tôi, và người anh em của tôi.
Đức Giêsu kể chuyện anh đầy tớ nợ nhà vua món tiền cực lớn.
Mười ngàn yến vàng tương đương với sáu mươi triệu ngày công.
Người ấy phải làm một trăm sáu mươi bốn ngàn năm mới trả nổi!
Chúng ta không hiểu tại sao anh lại nợ vua món tiền lớn như vậy.
Dù bán anh, bán vợ con, và toàn bộ tài sản của anh cũng chẳng đủ.
Dám hứa trả cho hết số nợ đó là một lời nói dối trơ trẽn (Mt 18,26).
Chỉ một người có thể giải quyết được vấn đề, đó là nhà vua.
Cần một tấm ḷng để có thể xóa sạch món nợ trong phút chốc.
V́ chạnh ḷng thương, nên nhà vua đă tha nợ và thả anh ta.
Biết đâu sau này anh lại được nhà vua trọng dụng.
Nhưng anh đầy tớ này lại không có ḷng thương xót như chủ anh.
Anh không thể tha cho một đầy tớ khác của chủ,
nợ anh một món tiền chỉ bằng hơn ba tháng lương,
dù người đó đă làm y như anh: đă sấp ḿnh, năn nỉ xin tha nợ.
Món nợ này quá nhỏ so với món nợ anh vừa được tha,
nhưng anh vẫn quyết đ̣i cho bằng được.
V́ không chấp nhận tŕ hoăn nên anh tống người bạn đó vào ngục.
Câu chuyện đến tai ông chủ, và điều bất ngờ đă xảy ra.
Ông kêu anh lại và gọi anh là “tên đầy tớ độc ác.”
Ông nổi cơn thịnh nộ và rút lại quyết định tha nợ cho anh.
Như thế, món nợ vẫn c̣n nguyên, và anh sẽ chẳng bao giờ trả hết.
Ông chủ cho biết lư do khiến ông nổi giận và đổi ư:
“Ta đă tha hết số nợ ấy cho ngươi, v́ ngươi đă van xin Ta,
há ngươi lại chẳng phải thương xót bạn ngươi,
như chính Ta đă thương xót ngươi sao?” (Mt 18,32-33).
Tội của anh đầy tớ này là tội không có ḷng thương xót như chủ.
Dụ ngôn trên đây của Đức Giêsu đ̣i chúng ta đối xử với nhau
như chính Thiên Chúa đă đối xử với từng người chúng ta.
Tha thứ bắt nguồn từ ḷng thương xót.
Tha thứ cho tha nhân được đặt nền
trên t́nh thương mà mỗi người cảm nhận được từ Thiên Chúa.
Càng cảm nhận ḿnh được Chúa xót thương và tha thứ
ta càng dễ cư xử tương tự với tha nhân.
Càng biết ḿnh đă được tha món nợ lớn
ta càng dễ tha những món nợ nhỏ của anh em.
Tất cả nền luân lư Kitô giáo mời ta bắt chước chính Thiên Chúa.
Hoàn thiện như Ngài, thương xót như Ngài (Mt 5,48; Lc 6,36),
nhân hậu với kẻ xấu và bất chính như Ngài (Mt 5,45; Lc 6,35),
kiên nhẫn với cỏ lùng như Ngài (Mt 13,29-30),
tha thứ cách quảng đại như Ngài (Mt 18,22.27).
Bài Tin Mừng hôm nay thật là một tin mừng,
v́ dạy chúng ta cách để vào Nước Trời, đó là tha thứ.
Thiên Chúa đă ban ơn tha thứ cho ta từ trước rồi,
vấn đề là làm sao giữ được ơn ấy cho đến ngày nhắm mắt.
Chúng ta chỉ giữ được nếu chấp nhận chuyển đi cho tha nhân.
Chuyển đi là cách duy nhất để giữ lại (Mt 6,14-15).
Đức Thánh Cha kêu gọi người ta đừng dùng tôn giáo
như phương tiện để kích động ḷng thù ghét, cuồng tín cực đoan,
nhưng như con đường để diễn tả ḷng bao dung tha thứ.