NHẤT THIẾT DUY TÂM TẠO.
Thiền Sư Viên Minh.
"Nhất thiết duy tâm tạo" không có nghĩa là tâm tạo ra hết, từ núi non đến trăng sao ǵ cũng tâm tạo ra.
Không phải vậy.
Mà nhất thiết duy tâm tạo nghĩa là THÁI ĐỘ của ḿnh đối với cái thực tại ḿnh đang đối mặt hằng ngày này.
Niết Bàn hay địa ngục đều là thái độ của ḿnh đối với cái thực tại này.
Không phải là chúng ta làm cái ǵ đó để đi đến một cái niết bàn nằm ở đâu đó. Không phải như vậy.
Ở đây là Niết Bàn hoặc ở đây là địa ngục hoặc ở đây là súc sanh, ở đây là ngạ quỷ hay thiên đàng.
Nếu chúng ta ở đây và bây giờ có một cái tâm sáng suốt hoàn toàn vô ngă vị tha th́ đó là tâm Phật, tâm Bồ tát.
Nếu chúng ta hoàn toàn thanh tịnh giải thoát th́ đó là tâm A La Hán.
Nếu chúng ta hoàn toàn thuận pháp th́ đó là tâm Tu Đà Hoàn.
Nếu chúng ta hiền thiện vui vẻ thanh thoát th́ đó là tâm các cơi trời.
Nếu chúng ta sống đâu đó đàng hoàng có t́nh có lư th́ đó là cơi người.
Nếu chúng ta sống chỉ biết có ăn có ngủ chỉ biết hưởng thụ thôi th́ đó là súc sanh.
Nếu chúng ta mỗi ngày chỉ biết khao khát cái này khao khát cái kia, mong muốn cái này, mong muốn cái nọ th́ đó là tâm ngạ quỷ.
Nếu chúng ta muốn quyền hành, ở trong nhà th́ muốn là gia trưởng, ra ngoài th́ muốn điều khiển mọi người th́ đó là tâm A tu la; hễ ai không nghe lời ḿnh th́ ḿnh nổi sân.
Nếu ḿnh sống trong hung ác và đau khổ , vừa hung ác vừa đau khổ với những hung ác đó th́ đó là địa ngục.
Do đó thái độ của ḿnh đối với cái thực tại này như thế nào là quyền tự do của mỗi người.